Konu
İkincil kurban olgusunda sağlık çalışanlarını güçlendirme
Amaç
İkinci kurban olgusu, sağlık çalışanlarının istemeden dahil oldukları hasta güvenliği olayları sonrasında yaşadıkları suçluluk, utanç, kaygı ve özgüven kaybı gibi yoğun duygusal yüklerle tanımlanmakta; bu durum hem bireysel hem de kurumsal düzeyde ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Bu eğitim programı, sağlık hizmetlerinde sık karşılaşılan ancak çoğu zaman farkına varılmayan “ikinci kurban olgusu”na ilişkin farkındalık kazandırmayı, sağlık profesyonellerinin bu tür deneyimlerle baş etme becerilerini güçlendirmeyi ve mesleki iyilik hallerini desteklemeyi amaçlamaktadır.
Kapsam
Eğitim programı kapsamında, katılımcıların ikinci kurban olgusuna yönelik öz-farkındalık kazanmaları, psikolojik ilk yardım ve destek yaklaşımlarını öğrenmeleri, duygusal dayanıklılıklarını artırmaları ve gerektiğinde yardım isteme davranışını içselleştirmeleri hedeflenmektedir. Bu eğitim programı sayesinde, katılımcıların yalnızca teorik bilgi edinmesini değil, aynı zamanda duygusal olarak desteklenmesini, güvenli bir ortamda deneyimlerini paylaşabilmesini ve profesyonel dayanıklılığını artırarak mesleki sürdürülebilirliğini koruyabilmesine katkı sunacaktır. Eğitimde edinilen bilgi ve becerilerin katılımcılar tarafından çalışma ortamlarına taşınması, ikinci kurban olgusuna yönelik farkındalığın yaygınlaştırılmasını ve hasta güvenliğinin dolaylı olarak desteklenmesini sağlayacaktır.
Acil komuta merkezlerinde, özellikle 112 acil servislerinde "ikinci kurban" kavramı, olumsuz bir olay veya tıbbi hata sonrasında sağlık çalışanlarının yaşadığı psikolojik ve duygusal etkiyi ifade eder. İkincil kurban olgusunun, yüksek stresli çalışma ortamında etkileri daha da kötüleştirebileceği acil servisler de dahil olmak üzere çeşitli sağlık hizmetleri ortamlarında belgelenmiştir. İkinci kurban durumu, kaygı, depresyon ve hatta travma sonrası stres bozukluğu dahil olmak üzere önemli duygusal sıkıntıya yol açabilir ve hem kişisel refahı hem de profesyonel performansı etkileyebilir. Bu sorunu anlamak ve ele almak, acil servis personelinin ruh sağlığını korumak ve hasta bakımının kalitesini sağlamak için önemlidir.
Bu doğrultusunda, Trabzon İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı112 komuta merkezinde çalışan iki yıl saha deneyimine sahip hekim ve paramedikten oluşan katılımcı grubu, simülasyon, oyunlaştırma, workshop gibi etkileşimli oturumları ve uzman sunumları ile zenginleştirilmiş bir öğrenme sürecine dahil edilecektir. Etkileşimli oturumlar; hasta güvenliği olaylarına karışan bir sağlık profesyonelinin yaşadığı psikolojik süreci, ekip içi iletişim dinamiklerini ve kurumsal destek mekanizmalarının eksikliğini temsil eden kurgularla yapılandırılacaktır. Bu oturumların ardından gerçekleştirilecek çözümleme oturumları, katılımcıların yaşantısal öğrenmelerini analiz etmelerine ve yansıtıcı düşünme becerilerini geliştirmelerine olanak tanıyacaktır.
Öğrenme Hedefleri (Program Düzeyinde):
Katılımcılardan;
Koordinatör
Öğr. Gör. Dr. Yasemin Güner KTÜ Öğretme ve Öğrenme Merkezi
Düzenleme Kurulu
Öğr. Gör. Dr. Yasemin Güner KTÜ Öğretme ve Öğrenme Merkezi
Öğr. Gör Dr. Elif Kılıç Güner KTÜ Tıp Fakültesi
Dr. Melek Üçüncüoğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi
Prof. Dr. Erdem Taşdemir Trabzon Üniversitesi İletişim Fakültesi
Dr. Efnan Erbölükbaş Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü Sağlık Hizmetleri Başkanlığı
Öğr. Gör. Dr. Memnüne KOKOÇ KTÜ Öğretme ve Öğrenme Merkezi
Eğiticiler
Öğr. Gör. Dr. Yasemin Güner (KTÜ Öğretme ve Öğrenme Merkezi)
Öğr. Gör Dr. Elif Kılıç Güner KTÜ Tıp Fakültesi (Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı)
Dr. Melek Üçüncüoğlu KTÜ Tıp Fakültesi (Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı)
Prof. Dr. Erdem Taşdemir Trabzon Üniversitesi (İletişim Fakültesi)
Bahar Erden Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü (Psikolog)
Sonay Bal Sezen Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü (Simülasyon Eğitim Sorumlusu)
Zeynep Kırandi Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü (Simülasyon Eğitmeni)
Dr. Yaşar Birinci Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü (Simülasyon Eğitmeni)
Yardımcı Personeller
Şerafettin Gülay (Standardize Hasta)
Özlem Cinel (Standardize Hasta)
Katılım
TÜBİTAK 2237/A İkincil Kurban Olgusunda Farkındalık ve Destek: Etkileşimli Mesleki Güçlendirme Programı
Etkinlik Tarihi
19-20 Ocak 2026
Etkinlik Programı
|
SAAT/GÜN |
1. GÜN |
|
09:00 – 09:45 |
DERS ADI:Tanışma ve Açılış |
|
DERS VERECEK EĞİTMEN:Öğr. Gör. Dr Yasemin GÜNER |
|
|
DERS KONUSU:Katılımcılarla tanışma, Bilgilendirme ve eğiticilerin tanıtımı |
|
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ: Açılış yapılması, hedefler ve etkinlikler hakkında bilgi, katılımcılarla tanışma, eğitmenlerin tanıtımı |
|
|
10:00 – 11:30 |
DERS ADI: İkinci Kurban Kavramı ve Sağlık Hizmetlerinde Önemi |
|
DERS VERECEK EĞİTMEN: Elif KILIÇ GÜNER |
|
|
DERS KONUSU: İkinci kurban kavramının tanımı, tarihçesi, sağlık çalışanları üzerindeki etkileri ve hasta güvenliği ile ilişkisi |
|
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ:
|
|
|
11:45:- 13:15 (2 Ders Saati) |
DERS ADI: İkinci Kurban Olgusunun Sağlık Hizmeti Sunumuna Etkileri |
|
DERS VERECEK EĞİTMEN: Melek Üçüncüoğlu |
|
|
DERS KONUSU:İkinci kurbanlık deneyiminin bireysel, ekip düzeyinde ve sistemsel etkileri
|
|
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ:
|
|
|
14:00 -15:30 (2 Ders Saati) |
DERS ADI: Psikolojik İlk Yardımın Temelleri ve Uygulama İlkeleri |
|
DERS VERECEK EĞİTMEN: Bahar ERDEN |
|
|
DERS KONUSU: İkinci kurbanlık deneyimlerinde kullanılabilecek psikolojik ilk yardım yaklaşımları
|
|
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ:
Etik ilkeler ve sınırlar |
|
|
15:45-17:15 (2 Ders Saati) |
DERS ADI: Psikolojik İyilik Hali ve Etkin İletişim Becerileri |
|
DERS VERECEK EĞİTMENLER: Erdem TAŞDEMİR |
|
|
DERS KONUSU: Mesleki dayanıklılığı artırmak için iletişim becerilerinin kullanımı ve sürdürülebilir psikolojik iyilik hali
|
|
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ:
|
|
|
Toplam ders saati |
9 |
|
2. GÜN |
||||||
|
DERS ADI: 1-Simülasyon, 2-Oyunlaştırma, 3-Workshop |
||||||
|
DERS VERECEK EĞİTMEN: 1- Simülasyon: Melek Üçüncüoğlu, Sonay Bal Sezen 2- Oyunlaştırma: Elif Kılıç Güner, Yaşar Birinci 3- Workshop: Yasemin Güner, Zeynep Kırandi |
||||||
|
DERS KONUSU: 1-Simülasyon: İletişim hatası 2-Oyunlaştırma: İlerleme bırakma, Hayatta Kalma, Gelişme (puzzle) 3-Workshop: Trafik kazasına gecikme
|
||||||
|
DETAYLI DERS İÇERİĞİ: Katılımcılar Grup A, Grup B, Grup C olmak üzere 7 kişilik üç gruba ayrılacaktır. |
Atölye 1: Simülasyon Bu oturum üç aşamadan oluşacaktır. Prebriefing (20 dakika): Katılımcıların ortama hazırlık süreci yapılacaktır. Senaryo (15 dakika): Katılımcılar simüle ortamda olayı deneyimleyecektir. Debriefing (45 dakika): Katılımcılar simülasyon sonrası refleksiyon yapacak ve deneyimleri üzerine konuşacaktır. |
Atöyle 2: Oyunlaştırma Bu oturum üç aşamadan oluşacaktır. Prebriefing (20 dakika): Katılımcıların ortama hazırlık süreci yapılacaktır. Oyun: (15 dakika): Katılımcılar simüle ortamda olayı deneyimleyecektir. Debriefing (45 dakika): Katılımcılar oyun sonrası refleksiyon yapacak ve deneyimleri üzerine konuşacaktır. |
Atölye 3: Workshop
Bu oturum üç aşamadan oluşacaktır. Prebriefing (20 dakika): Katılımcıların ortama hazırlık süreci yapılacaktır. Workshop: (15 dakika): Katılımcılar simüle ortamda olayı deneyimleyecektir. Debriefing (45 dakika): Katılımcılar workshop sonrası refleksiyon yapacak ve deneyimleri üzerine konuşacaktır. |
|||
|
Ders saati /Gruplar |
Simülasyon
|
Oyunlaştırma
|
Atölye (Workshop)
|
|||
|
9:00 - 11:30 |
Grup A |
Grup B |
Grup C |
|||
|
13:00 - 15:00 |
Grup B |
Grup C |
Grup A |
|||
|
15:00 - 17:00 |
Grup C |
Grup A |
Grup B |
|||
|
Toplam Ders saati |
18 saat |
|||||
Etkinlik Yeri ve Konaklama
Etkinlik Yeri: Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı Simülasyon Eğitim Merkezinde gerçekleştirilecektir.
Etkinlik yapılacak alanın fiziki ve teknik donanımı:Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü Bölge Eğitim ve Araştırma ve Simülasyon Merkezi, İl Sağlık Müdürlüğü Kampusu içerisinde bulunmaktadır. Bina içerisinde bir adet 21 kişilik toplantı/eğitim salonu, bir adet simülasyon eğitim odası ve bir adet eğitim salonu ve bir adet eğitim ofisi bulunmaktadır. Salonların bulunduğu alanda mola zamanlarında kullanılmak üzere 1 adet mutfak ve sosyal alan vardır. Toplantı/ Eğitim salonunda internet bağlantısı olan yansıtıcı bulunmaktadır.
Simülasyon ses düzeni komuta odasından simülasyon odası, eğitim salonu ve eğitim/toplantı salonuna aktarılabilmektedir. Simülasyon görüntü aktarımı toplantı/eğitim salonuna yapılabilmektedir. Eğitimlerde kullanılan maketler; 2 adet erişkin Orta Düzeyde Gerçekliği Yansıtan Simülatör (Medium Low Fidelity), 1 adet pediatrik Orta Düzeyde Gerçekliği Yansıtan Simülatör, 3 er adet erişkin, çocuk ve bebek temel yaşam desteği basit maket, 3’er adet erişkin, çocuk ve bebek endotrakeal entübasyon maketi, 1 adet kemik içi uygulama maketi ve 1 adet iğne dekompresyon uygulama maketleridir. Ayrıca eğitim merkezimizde acil yardım ambulanslarında kullanılan tüm sedye, monitör, tıbbı donanım ve sarf malzemeler mevcuttur.
Konaklama: Bu bilimsel eğitim etkiliğine katılımcılar Trabzon ili içerisinden katılacağı için konaklama kapsamında herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
Etkinlik süresince sabah kahvaltısı, öğle yemeği ve ara ikramlar organizasyon komitesi tarafından tübitak desteği ile toplu olarak sağlanacaktır. Yemek hizmeti anlaşmalı catering firmaları aracılığıyla karşılanacaktır. Katılımcıların beslenme ihtiyaçları ve özel diyet talepleri etkinlik öncesinde anket yoluyla toplanarak değerlendirilecektir.
