Yaban Hayatı Müzesi, başlangıçta öğrenci eğitimi amacıyla Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü bünyesinde kurulmuş olup, günümüzde bölgenin yaban hayvanlarının tanıtımı ve korunması konusunda okullardan gelen grupların ve halkın yoğun ilgisini çekmektedir.
Bölüm öğretim üyeleri tarafından yürütülen arazi çalışmalarında rastlanan ölü yaban hayvanı bireyleri, gerekli bilimsel işlemlerin ardından tahnit edilerek korunmaktadır. Bu şekilde elde edilen iskelet parçaları ve doldurulmuş örnekler hem eğitim hem de sergileme amacıyla muhafaza edilmektedir. Müze; Türkiye’nin farklı bölgelerinden memeli, kuş, sürüngen, amfibi ve balık türlerine ait tahnit örneklerinin yanı sıra kuş yuvası, boynuz, post, dışkı gibi materyalleri de barındırmaktadır.
Tahnit örnekleri arasında şunlar bulunmaktadır: Ayı, kurt, çakal, tilki, vaşak, su samuru, sansar, porsuk, oklu kirpi, yaban keçisi, kızıl geyik, alageyik, ceylan, karaca, yaban domuzu (memeliler); kaya kartalı, kızıl akbaba, şahin, atmaca, kara çaylak, puhu, alaca baykuş, peçeli baykuş, dağ horozu, ağaçkakan türleri, su kuşları ve diğer ötücüler (kuşlar); Avusturya yılanı, uysal yılan, kocabaş yılanı, yarı sucul yılan, su yılanı (sürüngenler); Kafkas semenderi, şeritli Karadeniz semenderi, siğili kurbağa (amfibiler); deniz alabalığı, Karadeniz alabalığı, gökkuşağı alabalığı, mersin balığı, bıyıklı balık, sazan, tatlısu kefali, inci balığı (balıklar).
Müze; üniversiteler, meslek yüksekokulları, liseler, ortaokullar, ilkokullar, anaokulları ve farklı araştırma gruplarından oluşan yılda yaklaşık 10.000 ziyaretçi tarafından gezilmektedir.
KTÜ Kanuni Kampüsü, Kuzeydoğu (Çoruh Vadisi) – Güney (Hatay) göç yolu üzerinde yer almaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi yaklaşık 350 kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır. Bu türlerin bir kısmı göçmen, bir kısmı ise yerli kuşlardır. Kampüs, özellikle ilkbahar ve sonbahar göç dönemlerinde gözlem için önemli bir alan oluşturmaktadır.
Kuşların – biyolojik çeşitliliğin önemli bir parçası olarak – korunabilmesi için biyolojik ve ekolojik ihtiyaçlarının bilinmesi ve buna yönelik önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda türlerin habitatlarında gözlenmesi ve ekosistemle ilişkilerinin ortaya konulması önemlidir. Bu kapsamda kampüs genelinde farklı noktalara 40 yuva kutusu yerleştirilmiştir. Bu uygulama ile öğrencilerin kuşları gözlemlemeleri ve ekolojileri hakkında bilgi edinmeleri hedeflenmektedir.
Bölümümüz çevresinde yapılan kuş yemleme ve suluk uygulamalarının kampüsün uygun bölgelerinde de yaygınlaştırılması önerilmektedir. Bu uygulamalar; başta kuşlar olmak üzere birçok yaban hayvanına besin, barınak ve yuvalama imkânı sağlamaktadır. Kampüs içerisindeki mevcut sulak alanlar ve su birikintileri de hayvanlar için su kaynağı oluşturmaktadır.
Herbaryumlar, toplanan bitki örneklerinin preslenip kurutulduktan sonra teşhis edilip düzenli bir şekilde saklandığı bitki müzeleridir. KATO Herbaryumu, 1973 yılında kurulmuş olup, başta Doğu Karadeniz olmak üzere Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanmış bitkilerden oluşmaktadır. Herbaryum; yaklaşık 635 cins ve 2006 tür/alt türe ait 20.000 civarında örneği barındırmaktadır.
KATO, uluslararası bir herbaryum olup, Index Herbariorum’da KATO kısaltmasıyla, ayrıca Türkiye Herbaryumları İndeksinde kayıtlıdır. KATO’ya ait bitki taksonlarının Türkherb programı aracılığıyla Türkiye Herbaryumları Veri Tabanına kaydı devam etmekte olup, böylece ulusal herbaryum ağına bağlanması sağlanacaktır.
Herbaryum ve bağlı laboratuvarları eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma amaçlı kullanılmaktadır. Lisans ve lisansüstü öğrenciler; araziden toplanan bitki örneklerinin preslenmesi, kurutulması, teşhis edilmesi, sistematik olarak saklanması ve anatomik çalışmalarda kullanılacak preparatların hazırlanması konularında uygulamalı eğitim almaktadır.
Orman Botaniği laboratuvarında çeşitli proje ve araştırmalar yürütülmekte; ölçüm, gözlem, deney ve değerlendirmeler yapılmakta; sistematik incelemelerden elde edilen bitki türleri teşhis edilerek muhafaza edilmektedir. Ayrıca laboratuvar temelli farklı araştırma faaliyetleri de gerçekleştirilmektedir.
(Kaynak metindeki görsel açıklamaları): “Bitkilerin muhafaza edildiği herbaryum dolaplarından bir görüntü”; “Yüksek lisans (a) ve lisans (b) öğrencilerinin bitki teşhisi çalışmalarından bir görüntü.”
Kanuni Kampüsü’nde 400’ün üzerinde odunsu takson (doğal ve doğal olmayan) bulunmaktadır. Tür çeşitliliği ve bitkisel bakım çalışmaları dikkate alındığında, kampüs önemli bir arboretum özelliği taşımaktadır.
15 Eylül 2025
